Τό ἄρθρο αὐτό τοῦ Δ. Τζουβάνου, πού δημοσιεύτηκε στίς 8/7/11, καθώς καί τό προηγούμενο, τοῦ Γ. Καραμπελιά, πού κατατέθηκε ὡς εἰσήγηση στήν Πανελλήνια συνδιάσκεψη τοῦ Ἄρδην, στίς 17/9/2011, ἀποτελοῦν, κατά τήν γνώμη μου, τούς πλέον προωθημένους πολιτικούς προβληματισμούς γία τό πρακτέον τῆς περιόδου.
Κοινά τους χαρακτηριστικά:
ἡ προσπάθεια γιά μιά σύνθετη ματιά στά ἐνεστῶτα καί στά δέοντα, μακριά ἀπό τούς ἀπλουστευτικούς μανιχαϊσμούς,
ἡ βαθειά κριτική-ἀνατρεπτική τους ματιά στά στερεότυπα τῆς μεταπολίτευσης, ἀριστερά, κεντρῶα καί δεξιά,
ἡ ἄντληση τοῦ ὑλικοῦ τους, ὄχι ἀπό δυτικόφερτες κακοχωνεμένες χιλιομυρικασμένες , κεϋνσιανές, σταλινοτροτσκιστικές, νεοφιλελεύθερες και φιλελεύθερες κρατικιστικές καί ἀντικρατικιστικές συνταγές, ἀλλά ἀπό τήν προσπάθεια γιά τήν γόνιμη ἀναχώνευση τῆς Ἑλληνικῆς ἱστορίας καί τήν μή συμπλεγματική κριτική ἀξιοποίηση τῆς Δυτικῆς σκέψης καί ἐμπειρίας..
Αναδημοσίευση από τον "φυλλομάντη".
(Δημοσίευση: 8 Ιουλίου 2011) Άρθρο-παρέμβαση του Δημήτρη Τζουβάνου που ανιχνεύει τους όρους της (δύσκολης) διεξόδου από την κρίση. Καθιστά σαφές ότι η κρίση δεν είναι μόνο -ούτε ίσως κυρίως- οικονομική, αλλά ολική και το νήμα της αναγκαίας απάντησης πρέπει να αναζητηθεί στις πολιτικές τομές που υπερβαίνουν το πολιτικό σύστημα. Γράφηκε στις 2 Ιουνίου και πρωτοδημοσιεύτηκε στις 6 Ιουνίου στο Αντίφωνο (Γ.Φ.Φ.)
1. Η Κρίση και το κλειδί του Πολιτικού Συστήματος
Έχει πλέον κατανοηθεί αρκετα, παρά τα επι μακρόν συσκοτιστικά των media και των αναπτυξιολογούντων καθηγητών του «προοδευτικού» κατεστημένου, ότι η κρίση που βιώνουμε είναι μια πολύπλευρη συστημική κρίση με εθνικές και διεθνείς διαστάσεις, μια κρίση Οικονομική, Πολιτική και Πολιτισμική.
Αν και η Διεθνής διάσταση της κρίσης παραμένει συσκοτισμένη, η κοινωνία κατανοεί καλύτερα απ' τα κόμματα και τη διανόησή της, τις κύριες πλευρές της εθνικής κρίσης. Ετσι, διαθέτει ήδη ένα βασικό προσανατολισμό, στον οποίο είναι ολοφάνερα κι από καιρό, τόσο τα ριζοσπαστικά-αντισυστημικά στοιχεία, οσο και η ανεμπιστοσύνη στον κριτικό-αντισυστημικό λόγο. Φυσικά, ούτε έχει ούτε θα μπορούσε να έχει εκείνη την πληρότητα κατανόησης των πραγμάτων, που προϋποθέτει τη σχετικη επεξεργασία και παρέμβαση της διανόησης, ως ιδιαίτερου λειτουργικού οργάνου του κοινωνικού υποκειμένου. Ας σημειώσουμε εν παρόδω, ότι η υστέρηση της διανόησης έναντι της κοινωνίας, αποτελεί πάντοτε δείγμα κρίσης του συνολικού κυρίαρχου λόγου και προοίμιο ιδεολογικών και πολιτικών ανατροπών.
Συνοψίζοντας τα της κρίσης στο Εθνικο επίπεδο, είναι πλέον κοινός τόπος, ότι αυτή αποτελεί :
- Κρίση Οικονομική, που αφορα α) την Υπερχρέωση προς χάριν των πολιτικοοικονομικών πυλώνων και παρασίτων του καθεστώτος, ανεξάρτητα απ' το λεόντιο της μεταξύ τους διανομής. β) το Παραγωγικό και Καταναλωτικό Τίποτα στο οποίο έχει συρθεί η χώρα και η κοινωνια, τόσο για κερδοσκοπικούς οσο και στρατηγικά αλλοτριωτικούς σκοπούς, αλλά κι εξ ανικανότητας του πολιτικού της προσωπικού.
- Κρίση Πολιτισμική, δηλαδη κρίση Λόγου, Αξιών και Προτύπων. Χαρακτηριστικά εδώ παραδείγματα ο αντικοινωνικός «προοδευτισμός», ο αποστεωμένος παραδοσιοκάπηλος συντηρητισμός, ο βαρβαροχυδαίος ιστορικοϋλισμός, ο καταναλωτισμός, ο ατομισμός, ο εξοντωτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στους ανθρώπους, τα λοβοτομικά media, η αποπαίδευση της νεολαίας, ενα πλήθος στοιχείων κοινωνικής αποβλάκωσης κι αλλοτρίωσης, μια πολιτισμική πραγματικότητα που δεν έχει το θεό της.
- Κρίση Πολιτική, δηλαδη κρίση του Πολιτικου Συστήματος που διαχειρίζεται την κοινωνία, τη συναινεσή της και την περιθωριοποίηση-υποταγή της. Πρόκειται για τη φανερη πια σήψη όχι κάποιας κυβέρνησης, αλλά ολόκληρης της ψευτοδημοκρατίας που οδηγει την Χώρα, την Οικονομία, τον Πολιτισμό, τη Ζωή στο βάραθρο. Πρόκειται για πλήρη αδυναμια, του συστήματος αυτού, πέραν των ως τωρα ευθυνών του, να κάνει οποιοδήποτε βήμα διεξόδου, όσες θυσίες κι αν επιβάλλει στην κοινωνία.
- Η πολιτικη κρίση, περιλαμβάνει και το Αντι-συστημικό Τοπίο και Λόγο. Ο Δήθεν Αντίλογος, υποθηκευμένος σε φιλελεύθερα παραμύθια (όπως ο αντιδεξιός-κεϋνσιανός λόγος ή ο λόγος των «εναλλακτικών κινημάτων») ή σε νεκρά σοβιετικά στερεότυπα, αποτελεί μέρος του κατεδαφιστέου ιδεολογοπολιτικού Οικοδομήματος, αποτελεί οργανικό στοιχείο της συστημικής Παράγκας.
Μέσα απ' αυτά, η εθνικη κρίση σημαδεύει το τέλος της Μεταπολίτευσης, το τέλος του γνωστού προοδευτικού Λόγου, αλλά (όπως η αποφοίτηση στην τρίτη του λυκείου δεν αφορά μονο την τελευταία ταξη, αλλ' αφορά ολόκληρο το λύκειο) σημαδεύει το τέλος ολόκληρης της Πολιτικής Γεωγραφίας και του γνωστού κομματικού τοπίου. Η Δεξιά, το Κέντρο, η Αριστερά χάνουν πιά το νόημά τους, παρ' όλα τα παλιά τους στοιχεία που διατηρούν για ένα διάστημα. Ολο και περισσότερο πιέζονται για υπέρβαση του ιστορικού τους χαρακτήρα και για κοινωνικοποιησή τους (κοινωνικό ιδεολογοπολιτικό και σημειολογικό-ονοματολογικό επανακαθορισμό) επι ποινή ιστορικής εξαφανισής τους. Με ειδικούς όρους όμως πιέζεται το Κέντρο (Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά), ως βασικός διαχειριστής του Συστήματος. Το Κέντρο υποχρεώνεται να μετατρέψει τις εναλλαγές Νεοφιλελευθερισμού (επώδυνου ανατακτικού νοικοκυριού) - Κεϋνσιανισμού (εκμαυλιστικής χρεωστικής διανομής) σε «μίγματα», και τις δικομματικές συγκρούσεις σε ημι-συναινέσεις, είτε προς την αναπαραγωγή του συστήματος (= συνενοχή) ειτε προς υπέρβασή του (= διέξοδος), όπου και το μείζον επίδικο. Ιδιαίτερα η Κεντροαριστερά, που αποτελει την Αιχμή και τον ηγεμονικό παράγοντα του Πολιτικού Συστήματος, υποχρεώνεται ειτε σε αυτο-υπερβάσεις (κόντρα σε κάθε εσωτερικό καθεστωτικό στοιχειο, γκόλντεν μποϋ ή χρεωστικό-κεϋνσιανό «δικαιούχο») είτε σε καθεστωτικά κι αποκαλυπτικά «μίγματα σωτηρίας-εκχώρησης» τα οποία και ακριβώς υπονομεύουν την ηγεμονία της. Η ΚΑ ηγεσία θεωρει Σωτηρία την επανασταθεροποίηση του συστημικού δίπολου (την ανάκτηση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος = εναλλαγη ΚΔ - ΚΑ) με την ανατακτική μετάθεση των βαρών και των ημαρτημένων στην κοινωνία. Και η Εκχώρηση αφορά την Εθνικη Ανεξαρτησία και Πλούτο που εκχωρείται στους διεθνείς συστημικούς πόλους που αποτελούν και τα στηρίγματά της.
Μέσα απ' αυτά, το Τέλος Εποχής στη χώρα, συνοψίζεται στην Αμεση Αναγκη και Δυνατότητα για ένα Νέο Πολιτικό Σύστημα. Το ζητημακλειδι διεξόδου απ' την κρίση. Το ζήτημα αυτό, κατανοείται το τελευταίο διάστημα όλο και πιο καθαρά απ' την κοινωνία, ενώ τίθεται ειδικότερα ως ζήτημα :
α) Λαϊκής Κυριαρχίας, δηλ. κοινωνικής Απ-αλλοτρίωσης ολόκληρου του Πολιτικου Συστήματος
β) Στρατηγικής Σύγκρουσης με το συστημικό κομματικό Τοπίο και κυρίως με την Κεντροαριστερά, τις βασικές πολιτικές και τις εξαρτήσεις της, καθώς και τα διάφορα κεϋνσιαριστερά δεκανίκια της.
γ) Οικονομικής-Πολιτισμικής ανάταξης με ευθύνη της ίδιας της κοινωνίας ή για να επαναλάβουμε το Μίκη, ως ζήτημα Πατριωτικής Αναγέννησης.
2. Η Ελλάδα στην πρωτοπορία των αλλαγών διεθνώς
Μέσα απ' αυτά η ελληνική κρίση πλαϊ στη διεθνή υπογραμμίζει, με ορους πρωτοποριακούς παρά την ορισμένη ασάφεια και τις αντιφάσεις των προσανατολισμών, το τελος της Νεωτερικότητας, το τέλος της μηχανοϊστορικής εποχης, το τέλος του ανελεύθερου κι ασύνειδου ιστορικού Υποκειμένου. Η μεταβατική εποχή για ολόκληρο τον κόσμο, μια εποχή που άρχισε ηδη με την κατάρρευση της σοσιαλιστικής καρικατούρας το 90, και το ξήλωμα της νεοταξικής ηγεμονίας μολις σε 10-20 χρονια μετα, τίθεται πλέον με όρους θετικούς. Τίθεται ως Μετάβαση σε νέο κοινωνικο τοπίο. Μια μετάβαση μακρόχρονη και καθημερινή, δημοκρατική κι αγωνιστική, με μεταρρυθμιστικά σκαλιά κι αναγκαία κεφαλόσκαλα, παγκοσμιοποιημένη κι εθνική ταυτόχρονα σε βήματα σύνθετα και πρωτόγνωρα, μια μετάβαση της κατεδάφισης και της οικοδόμησης μαζι, μια μετάβαση παγκοινωνικά συνειδητή και πέραν του «κόμματος-κεφαλιού που χειραγωγεί τις οργισμένες κι ασύνειδες μάζες του στομαχιού».
Η διεθνής οικονομική κρίση, κρίση κερδοφορίας-υπερσυσώρευσης, υπογραμμίζει όχι μόνο τα οικονομικά αδιέξοδα του διεθνούς συστήματος, αλλά και τις πολιτικές του δυσκολίες να κοινωνικοποιεί τις ζημιές προκειμένου να συνεχίσει την κερδοφορία κι επιβίωσή του. Η μάχη που δίνει δεν είναι η μάχη υπερκερδών κι αεροκερδών, αυτή είναι μόνο μια περιφερειακή αρπαχτή. Η κύρια μάχη του είναι ουσιαστικά μάχη επιβίωσης με στρατηγικό αντίπαλο τη δημοκρατία, την χειραφέτηση δηλ. και την αντίσταση των κοινωνιών στη μεταφόρτωση των αδιεξόδων του, μια μεταφόρτωση που αποτελεί το οξυγόνο του.
Οι ΗΠΑ, καταχρεωμένες, σατισμένες, με ηττημένο το καουμποϋλίκι τους, ανήσυχες πάνω σ' ένα εκρηκτικό κοινωνικο υπόστρωμα που τις απειλεί στο ίδιο τους το εδαφος, αντιμετωπίζουν τη στενότητα πια των γνωστών ιμπεριαλιστικών διεξόδων στο παγκόσμιο τοπίο.
Οι αναδυόμενες δυνάμεις (BRIC) αμφισβήτησαν ηδη τον νεοταξικό μονόλογο, πιέζουν σε αναδιανομή του παγκόσμιου πλούτου και περισφίγγουν τη δυτική ευμάρεια κι ακυρώνοντας την εξαγορά των δυτικών πληβείων απ' τ' αφεντικά τους. Παράλληλα, εισάγουν στις χώρες τους, έστω κι άθελα, δημοκρατικές πιέσεις απέναντι στην ίδια τους την εσωτερική δυνάστευση.
Οι χώρες της περιφέρειας (βλ. αραβική εξέγερση) κάνουν ηδη τα δύσκολα βήματα που τους αντιστοιχούν, βήματα δημοκρατικά, κόντρα στον ιμπεριαλισμό και τους εγκαθέτους του, αλλά και σε σύνθετη διαπλοκή με τις εσωτερικές ιμπεριαλιστικές αντιφάσεις, είτε αυτό το κατανοούν οι μπαγιάτικοι «αντιιμπεριαλιστές», είτε όχι.
Στον ευρωνότο των pigs και της χρεωστικής εξαγοράς της κοινωνίας, οι ηγεσίες πασχίζουν να σώσουν το σύστημα με βίαιο νοικοκυριό , τα ρετιρέ και οι μικρομέτοχοι του φαύλου καθεστώτος αγωνίζονται να διατηρήσουν την «δικαιωματική» ευμάρεια και το κιτσαριό τους, και η κοινωνία αγανακτεί κι οργίζεται, μετράει και ζυγίζεται, ψάχνει ουσιαστικές διεξόδους με θυσίες ναι, αλλά όχι θυσίες χαράμι.
Στα κέντρα της ΕΕ, οι ηγεσίες προτάσσουν το ευρωμέλλον στο παγκόσμιο τοπίο και διαγκωνισμό, ως όρο για τη δική τους συστημική μα κι εθνική επιβίωση. Πιέζουν τον ευρωνότο για νοικοκυριό και χαϊρι, χωρίς να χαρίζουν εύκολα δανεικά και πανωτόκια, μα κι επιβάλλοντας (φυσιολογικά και με το αζημίωτο) κουμάντο κατοχικό, εκεί οπου το κουμάντο είναι ηδη σε χέρια αλλότρια μα κι ανίκανα. Στην αντιφατική αυτή φύση της ΕΕ είναι κρίσιμος ο ρόλος των ευρωπαϊκών λαών, που οφείλουν να δουν πέρα από προκρούστειες απλουστεύσεις, τον κοινό τόπο του αναγκαίου αντιιμπεριαλισμού με την συνειδητή κι υπεύθυνη μετοχή στις παγκόσμιες εξελίξεις, εξελίξεις που ορίζουν το μέλλον τους.
Δεν είναι ιστορικός θετικός μονόδρομος οι εξελίξεις αυτές, παρ' ότι τα πράγματα εκει τείνουν. Ο στριμωγμένος ιμπεριαλισμός, έχει πάντα τον καταστροφικό τυχοδιωκτισμό σαν άσσο στο μανίκι, πέρα απ' τη πολύμορφη λοβοτόμηση των κοινωνιών. Εδώ, η Ευρώπη των μεγάλων πολέμων και των δημοκρατικών βιωμάτων έχει καίριο ρόλο, ρόλο που θα γίνεται ολο και πιο κρίσιμος, οσο οι ευρωπαϊκοί λαοί τον κατανοούν και τον αναλαμβάνουν.
Δε φτάνουν έτσι οι κατάρες εδώ, ουτε τα ξόρκια στην ΕΟΚ, ούτε τα χιλιομασημένα αντιιμπεριαλιστικά, ουτε τα λεβέντικα εθνικοδιακονιάρικα. Η εθνική ανεξαρτησία δεν είναι πια το εθνικολιγαρχικό φαγοπότι, το δικαιωματικά ανενόχλητο απ' τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά η συνειδητή εθνική μετοχή στις εξελίξεις και το χαρακτήρα της παγκοσμιότητας. Και η μετοχή αυτή σημαίνει εθνικό δημοκρατικό κουμάντο κι ευθύνη στα εγχώρια, μα και δυναμική παρέμβαση στα διεθνή, κατά δύναμη, στην ίδια δημοκρατική κατεύθυνση.
Στην Ελλάδα, οι σωρευμένες περιπέτειες δεκαετιών, μα και η εθνική - οικουμενική κληρονομιά αιώνων, το βάθος της κρίσης μα κι ο λόγος των μεγάλων ποιητών της, δίνουν προβάδισμα για το μεγάλο βήμα της δημοκρατικής υπέρβασης του πολιτικού συστήματος. Οι ίδιοι οι δισταγμοί της ελληνικής κοινωνίας για το βήμα αυτό, δεν αφορούν τον καναπέ. Η Ελλάδα δεν κοιμάται, η Ελλάδα έχει αγώνες και θύματα ως πρόσφατα, η Ελλάδα βράζει, αλλά και ψάχνει αξιόπιστες διεξόδους πέρα απ' την απλή διαμαρτυρία ή τη «μαζικοποίηση» των πεθαμένων κομματικών προτάσεων. Η Ελλάδα είναι μπροστά στο στοίχημα μιας διεξόδου παραδειγματικής σε διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για ενα στοίχημα που έχει τους ορους του, εθνικούς κι ευρωπαϊκούς.
Αναφορικά με τους ευρωπαϊκούς όρους, η χώρα έχει προοπτικές διεξόδου, όσο :
α) κατανοεί τα διεθνή πράγματα και μετέχει στον ευρωπαϊκό δρόμο.
β) αγωνίζεται εσωτερικά στην ΕΕ για Δημοκρατία και Παραγωγική-Βιοτική αναδιανομή.
γ) μετέχει στο παγκόσμιο μεταβατικο τοπίο ως πολιτισμικός-πολιτικός φανός κι ως παραγωγικός-βιοτικός συμμέτοχος κι όχι ως συνδικαλισμένο γκαρσόνι με επιδοτούμενα τσολιαδάκια.
Αυτά βεβαια προϋποθέτουν το τέλος της (κεντρο)αριστερής και της προόδου, αλλ' αυτό ηδη προχωρεί για όποιον βλέπει. Το ζήτημα είναι να σωθούν οι άνθρωποι της θνήσκουσας αριστεράς, κι αυτό απαιτεί, κατά βάση, δημοκρατική ευηκοϊα πέραν των βεβαιοτήτων και των νεκρών συνταγών, ειτε σταλινικής ειτε τροτσκιστικής έμπνευσης, σε διάφορες παραλλαγές. Οι πρώτες είναι αυτές που επιθυμούν αποκοπή της χώρας στο όνομα της «ανεξαρτησίας» και δια της κρίσης-εξέγερσης εγκατάσταση του «σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα» κατά τα γνωστά, κι εν αναμονή άλλων ανάλογων «σοσιαλισμών» στην Ευρώπη. Οι δεύτερες είναι αυτές που επιθυμούν «διαρκή εξέγερση κι εξαγωγή της στο διεθνή χώρο» εως την εγκατάσταση του «παγκόσμιου σοσιαλισμού». Και οι δυο ξεχνούν πως ακόμα κι αν αυτά ειχαν κάποιο ρεαλισμό, θα αποτελούσαν δρόμους που η κοινωνία δεν αποδέχεται και θα αφορούσαν καθεστώτα που η κοινωνία θα ανέτρεπε με αίμα, επαναθέτοντας το σημερινό δημοκρατικό αίτημα στο επίκεντρο.
3. Εδώ και Τώρα Βαθειά Δημοκρατία
Οποιες κι αν είναι οι όψεις και οι αιτίες της κρίσης, απ' την άποψη της Διεξόδου η απαιτούμενη απόκριση είναι πάντα Πολιτική-θεσμική. Κι αυτό ασχετα απ' την ανάγκη ενός προηγούμενου ανθρώπινου ιδεολογοπολιτικού προσανατολισμού της κοινωνίας. Είναι η θέσμιση, δηλ. η πειθαναγκαστική σύγκλιση των κοινωνικών πρακτικών, αυτή που αξιοποιεί την κινούσα ιδεολογία και που σαρκώνει επί γης τα όνειρα. Είναι αυτή που επωμίζεται στη συνέχεια την αναβάθμιση κι αναπαραγωγή του κοινού λόγου, και την δι αυτού αναβάθμιση των κοινωνικών πρακτικών.
Αν η ανάγκη και η εφικτότητα ενός Νεου Πολιτικού Συστήματος είναι επίκαιρη, η πραγματωσή του αφορά το συνδυασμό δυο πραγμάτων. Το πρώτο είναι το περιεχόμενό του, ετσι ώστε να αποτελεί ουσιαστική υπέρβαση του σάπιου σημερινου και να μπορεί να στηρίξει την περαιτέρω αναβάθμισή του. Το δεύτερο είναι η κοινωνική του φύση ετσι όπως μπορεί να πιστοποιηθεί όχι απλώς στην κοινωνική του αποδοχή, αλλά στην πλατειά κοινωνική του στήριξη και συμμετοχή.
Σχετικά με το περιεχόμενο του αναγκαίου πολιτικου συστήματος υπάρχουν δυο αγκυλώσεις που πρέπει να ξεπεραστούν. Η μια αφορά την συρρικνωμένη κατανόησή του ως κυβερνητικής αλλαγής, οριακών θεσμικών βελτιώσεων κτλ., που ωστόσο δεν θίγουν το κρίσιμο ζήτημα του χαρακτήρα της εξουσίας. Η άλλη θεωρεί ότι το ζητημα της εξουσίας, κατά τις στρατηγικές της αριστεράς, συναρτάται με τη βίαιη μειοψηφική κατάληψη και διατήρησή της καθως και με την κρατικοποίηση της παραγωγικής υποδομής κατά τα γνωστά. Και οι δυο παρακάμπτουν «απ' τα δεξιά ή τα αριστερά» το ζήτημα του κοινωνικού αυτεξούσιου, παραπέμποντάς το στις καλένδες. Και οι δυο επικαλούνται την κοινωνική ανωριμότητα, η πρώτη αρκούμενη σε οριακή αναδιαπραγμάτευση με την αλλότρια εξουσία και η άλλη αναμένοντας την κοινωνική ωρίμαση για την αποδοχή της μειοψηφικής στρατηγικής της. Στην πραγματικότητα το αίτημα αλλαγής του πολιτικού συστήματος είναι κοινωνικά υπερώριμο, άσχετα απ' τις επι μέρους ελλείψεις, ενώ η ωρίμασή για κάποια εκδοχή της «δικτατορίας του προλεταριάτου» δεν θα γινει ποτέ, ευτυχώς. Μάλιστα, ακριβώς η ωριμότητα αυτή είναι που κρατά επιφυλακτική την κοινωνία και συγκρατεί την κινητοποίησή της, οσο της προτείνονται ως λύσεις οι «δεξιές» ή «αριστερές» καρικατούρες της δημοκρατίας. Γιατι το ουσιαστικό περιεχόμενο του νεου Πολιτικου Συστήματος αφορά ένα αποφασιστικό δημοκρατικό βήμα, το οποίο εκ των πραγμάτων διαθέτει επίσης παγκοινωνική σχεδόν στήριξη, ως βοούν δρομοι και πλατείες, παρά τις πολύμορφες προσπάθειες αποπροσανατολισμού. Κι αυτό ακριβώς είναι που μπορεί να προσανατολίσει το κίνημα διαμαρτυρίας, να το επεκτείνει - ενοποιήσει, και να το αναβαθμισει πολιτικα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ακριβώς η επικέντρωση στο Δημοκρατικό αίτημα, στο αίτημα για μια δημοκρατία επικίνδυνη για το καθεστώς κι ελευθερωτική για την κοινωνία.
Η σημαντικότερη τροχοπέδη εδώ, πέραν της κεντρώας εξουσίας αφορα την αριστερά. Υπάρχει εκεί η αυταπάτη ότι η δημοκρατία, εστω κι αν βαθύνει αποφασιστικα, δεν είναι βιώσιμη στο παγκόσμιο εχθρικό περιβάλλον, αλλ' ούτε επαρκής για την κοινωνική ελευθέρωση. Ξεχνούν όσοι παπαγαλίζουν τα σκουριασμένα αυτά, ότι το διεθνές περιβάλλον είναι δυναμικό, κι ότι η κυριαρχία του κεφαλαίου σ' αυτό, απειλείται ακριβώς απ' την αλυσίδα των δημοκρατικών αλλαγών που, εστω με επι μέρους παλινδρομήσεις, θα αποτελέσει το δρόμο της κοινωνικής ελευθέρωσης. Ξεχνούν ακόμα ότι το θέμα δεν αφορά «εκτιμήσεις των πραγμάτων» αλλά το «βλέπω-θέλω» των ανθρώπων, δηλ. ιδεολογικά προτάγματα. Αν η θεωρία τους (καρικατούρα των κλασικών) βλέπει αλλοιώς τα πράγματα, καιρός να αλλάξουν θεωρία, έστω ξαναμελετώντας. Κι αν η μηχανιστική-ανυποκειμενική ιδεολογία τους τούς εμποδίζει σ' αυτό, καιρός ν' αλλάξουν ιδεολογία επι το ανθρωπινότερο.
Ποιό είναι όμως το αποφασιστικό δημοκρατικό βημα, επαρκές και ταυτόχρονα με παγκοινωνική στηρικτική βάση ;
Γεννιούνται εδώ ζητήματα θεωρίας και τυπολόγησης, τα οποία δεν θα απασχολήσουν το αρθρο αυτό, παρά σε γενικές γραμμές. Υπάρχει κατ' αρχήν η αποψη ότι η Δημοκρατία είναι μία και μόνη, αρθρωμένη σε καθορισμένους θεσμούς. Δεν θα συμφωνήσω σ' αυτό, παρ' ότι η σχετική τυπολογική-ιστορική θεωρία προσφέρει πολύτιμα στοιχεία στην κοινωνική ελευθέρωση (ας αναφέρουμε εδώ, πέρα από διαφωνίες, ότι η ελληνικη διανόηση πρωτοπορεί σχετικά διεθνώς, με υπ' όψη πχ. την εργασία του Κοντογιωργη). Η δημοκρατία, ως έκφραση του αυτεξούσιου, υπόκειται όχι μόνον σε παραλλαγές που συνδέονται με πολιτισμικά κι άλλα συγκυριακά δεδομένα, αλλά και σε διαβάθμιση του ίδιου του «αυτεξούσιου» σε σχέση με την προϊούσα δυναμική του. Για να το θέσω αλλοιώς, η Δημοκρατία δεν τυπολογείται ως «πραγματική» ή μη, παρά ως επαρκής για την εκάστοτε εσωτερική μετεξέλιξή της. Αφορά όχι ένα πολιτικό καθεστώς (παρά σε ευρύτατη τυπολόγηση), αλλά μια κοινωνική ανέλιξη στο πολιτικό πεδίο, νοηματοδοτούμενη ετσι ως δυναμική έννοια. Ασφαλώς σ' αυτή ενσωματώνονται τα ιστορικά πολιτικά κατακτήματα της κοινωνίας, οσο και τα στοιχεία που ωριμάζουν προς κατάκτηση στη συγκυρία. Το κρίσιμο ωστόσο ζήτημα είναι πέραν της θεωρητικής τυπολόγησης. Αφορά το βάθος του δημοκρατικού βήματος, ώστε να αποτελεί πράγματι κεφαλόσκαλο στην κοινωνική πορεία. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται, δεν είναι «η» δημοκρατία ή η «real democracy» ή η γνωστή «πραγματική αλλαγή» του ΚΚΕ, ή η «αληθής τοιαύτη», για να θυμηθούμε το γερο-ΓΠ, και το τι ακολούθησε ως το σήμερα του εγγονού του. Αυτό που χρειάζεται είναι το αναγκαίο επαρκές βάθαιμα της Δημοκρατίας, ή συνθηματολογικά το «Εδώ και Τώρα Βαθειά Δημοκρατία». Στο ζήτημα αυτό θα κριθεί άλλωστε, η κοινωνική απάντηση στο «βαθύ κράτος» του καθεστώτος ή ο εκφυλισμός της κοινωνικής κινητοποίησης στη μία ή την άλλη κατεύθυνση, και η ακόλουθη καθεστωτική επανασταθεροποίηση.
4. Κρίσιμα στοιχεία του Δημοκρατικού βήματος
Κάποια στιγμή, τα κόμματα, στη σημερινή τουλάχιστον μορφή και πολιτειακό τους ρόλο, θα εκλείψουν. Η δημοκρατία δεν θα τα χρειάζεται πιά, ενόσω η άμεση δημοκρατία θα αποκτήσει όχι μόνο τις τεχνικές της προϋποθέσεις (τεχνολογικές, αλλά κι άλλες που αφορούν την κατάλληλη άρθρωση των πολιτικών επιδίκων) αλλά και τις πολιτικές της προϋποθέσεις. Σήμερα ωστόσο, ο πολυκομματισμός αποτελεί αναγκαιότητα μιας δημοκρατικης πολιτείας, ιδιαίτερα στα δεδομένα έντονων ενδοκοινωνικών συγκρούσεων σε διεθνές επίπεδο, το οποίο άλλωστε θα αποτελεί και το πραγματικό πλαίσιο ζωής για πολλά χρόνια. Το ζήτημα λοιπον τίθεται στα δεδομένα της ανάγκης του δημοκρατικού πολυκομματισμού, φυσικά με όρους που αλλάζουν το τοπίο της κομματοκρατίας.
Εδώ, τα κρίσιμα στοιχεία είναι δύο, κι αφορούν την ανάταξη της στρεβλής κοινωνικής εκπροσώπησης την οποία εξυπηρετει το κομματοκρατικό καθεστώς. Το πρώτο αφορά την εισαγωγή γενικών εκπροσωπευτικών θεσμών που δεσμεύουν τους εκπροσώπους σε ρόλους εντολοδόχων της εντέλλουσας κοινωνίας και τους αποσυνδέουν από εξωθεν της κοινωνίας εντολές. Το δεύτερο αφορά ειδικότερα την κοινωνικοποίηση-εκδημοκρατισμό των κομμάτων, ώστε να αποδοθούν στην εξουσία της λαϊκής βάσης τους και να αποσυνδεθούν απ' τα εγχώρια και διεθνή εξωθεσμικά κέντρα.
Τέτοιου ειδους μέτρα είναι ο πλήρης διαχωρισμός νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, ο περιορισμός της θητείας και η κατάργηση του πολιτικού επαγγελματισμού των βουλευτών, η θέσμιση της ανακλητότητας, η θέσμιση της κληρωτής εκπροσώπησης σε ορισμένο βαθμό, η ενίσχυση των δημοψηφισματικών κι αμεσοσυμμετοχικών θεσμών, η άρση των προκλητικών μισθολογικών προνομίων και της ειδικής δικαστικής προστασίας κτλ. Επίσης ειδικότερη εκλογική (συνταγματικη και κοινη) νομοθεσία, που να παγιώνει την εκλογική περίοδο, να συνδυάζει την εθνική και περιφερειακή εκπροσώπηση, να ενισχύει τη λαϊκή έκφραση και βούληση, να ενισχύει την εκλογική συμμετοχή και την πίεση της λευκής ψήφου κτλ. Ακόμα, στο κομματικό επίπεδο αναγκαιεί η αναβάθμισή τους ως πολιτειακών θεσμών, η αποφασιστικη επέμβαση για την αποκατάσταση της εσωτερικής δημοκρατίας με κατάλληλους κι απλούς θεσμούς, ο δημοκρατική εκπροσώπηση της κομματικής βάσης στις κομματικές αποφάσεις και την πολιτειακή τους έκφραση (οι διορισμένες ή αυτόβουλες ιδεολογοπολιτικές και εξειδικευμένες ομάδες γνώμης, προσανατολισμού κτλ. μπορούν να λειτουργούν παράλληλα-υποστηρικτικά με την εκπροσωπευτική-αποφασιστική πυραμίδα, χωρις να παραβιάζουν την εσωκομματική δημοκρατία με διοικητικές παρεμβάσεις ή με εξωτερικές δράσεις «αντιποίησης αρχής»), η μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης, ο δημόσιος έλεγχος των ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων και των κομματικών δαπανών κτλ, κι ακόμα στους σημερινούς όρους απαξίωσης του πολιτικού προσωπικού (δικαίως ή αδίκως) επιβάλλεται συμπληρωματικά και μεταβατικά η εκτεταμένη εκκαθάριση του τοπίου με αποφασιστικά πολιτικά μέτρα.
Μια σειρά βασικά δημοκρατικά ανατακτικά μετρα αναγκαιούν, επίσης, σε συνταγματικό ή κοινό νομοθετικό επίπεδο. Τέτοια είναι η αναβάθμιση της επροσωπευτικότητας και του ρυθμιστικού ρόλου του Προέδρου, η αναβάθμιση του νομοθετικού κι ελεγκτικού ρόλου της βουλής, ο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας των μεγάλων δημόσιων χρηματοδοτήσεων, η ενίσχυση του δημοκρατικού αναπτυξιακού προγραμματισμού, η αποκατάσταση της εθνικής-οικουμενικής παιδείας ως πυλώνα της κοινωνίας, η αποφασιστική ένταξη των MME στις ανάγκες ενημέρωσης παράλληλα με την ελευθερία του τύπου, η εισαγωγή θεσμών βασικής κοινωνικής ενημέρωσης περί την οικονομία και τα δημοσιονομικά κτλ.
Οι λεπτομέρειες για τα παραπάνω, αφορούν ειδικότερες επεξεργασίες, ενω οι απαιτούμενες βασικές πολιτειακές κι εκλογοθεσμικές αλλαγές απαιτούν έγκαιρη δημόσια επεξεργασία κι ανάλογες καταθέσεις. Σε ορισμένη συμβολή στις καταθέσεις αυτές ελπίζει και ο γράφων, κατά τις δυνάμεις του, προσεχώς. Ετσι εδώ δεν θα σταθούμε σε ειδικότερες σχετικές λεπτομέρειες. Θα σταθούμε όμως στη σχέση του αναγκαίου αυτού δημοκρατικου βήματος με το σημερινό πολιτικό σύστημα.
Η αφετηρία είναι πάντοτε, ότι το πολιτικο αυτό σύστημα πρέπει να αλλάξει βαθειά. Η σχέση του με το σημερινό σύστημα είναι βαθειά αντιθετική. Ταυτόχρονα όμως, τόσο η ανάγκη εθνικής ενότητας σε κρίσιμους καιρούς, οσο και η δημοκρατική τομή μέσα στην εθνικη συνέχεια, επιβάλλουν κάθε προσπάθεια συνενόησης. Συνενόησης περι την κοινωνικοποίηση της εξουσίας. Κάθε άλλη στόχευση, έστω κι αν άμεσα καταφέρει να πετύχει την κοινωνική φίμωση, θα προετοιμάζει την επανάθεση του κοινωνικού αιτήματος με πλέον τραγικούς όρους.
5. Μεταβατική Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας
Η διαδικαστική μορφή της αναγκαίας μεταπολίτευσης δεν είναι μία. Σε κάθε περίπτωση όμως θα αφορά την κοινωνικοποίηση της εξουσίας στο πλαίσιο μιας Βαθειάς Δημοκρατίας. Κι επίσης θα αφορά την αφαίρεση κάθε αντίθετης πρωτοβουλίας και δυνατότητας απ' το κυβερνητικό κόμμα, είτε διατηρήσει είτε όχι κυβερνητικές ευθύνες. Φυσικά, η καλύτερη λύση για τον τόπο είναι μια μεταβατική κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, με τη συμμετοχή ολων των πολιτικών δυνάμεων, ιδίως στην προοπτική δύσκολου εθνικού παζαριού και κινδύνων. Μια κυβέρνηση όμως, υπο κοινωνική επιτήρηση και υπο προσανατολισμένη πίεση, καθώς και με αποφασιστική την παρουσία εκείνων των ανεξάρτητων προσώπων που μπορούν αξιόπιστα να εκφράσουν την αναγκαία μεταπολίτευση.
Δεν πρόκειται για μια κυβέρνηση στα μέτρα του συστήματος. Η σημερινή βουλή, έχει χάσει τη λαϊκή εμπιστοσύνη, οσα δικολαβίστικα κι αν επικαλούνται οι βουλευτές. Ούτε η εντός του πολιτειακού συστήματος αγωνιστικότητα ορισμένων τούς απαλλάσει απ' την άτυπη αυτή παλλαϊκή ανάκλησή τους ως λαϊκών εκπροσώπων. Ομοίως και η άκρως μειοψηφική κυβέρνηση, δεν έχει καμμία ουσιαστική νομιμοποίηση, όπως κι οποιαδήποτε άλλη προκύψει από σχετικά μαγειρέματα ή ακόμα κι από εκλογές, με τις οποίες ο ΓΠ ελπίζει ότι θα παγιδεύσει τη ΝΔ σε συνευθύνη περι την πορεία της χώρας προς το βάραθρο (ας σημειωθεί εδώ ότι η άρνηση Σαμαρά για συναίνεση, συνδέεται πάντα με τη λαϊκη πίεση). Η μόνη κυβέρνηση που εκφράζει σήμερα την κοινωνία είναι αυτή που θα δρομολογήσει Εδώ και Τώρα τη Βαθειά Δημοκρατία, τη μόνη που μπορει να εξασφαλίσει κοινωνική συναίνεση στην ανατακτική πορεία της χώρας. Κι αν ένα δημοψήφισμα περι μνημονίου κτλ. κινδυνεύει μέσω εκβιαστικών ερωτημάτων ή απλουστεύσεων να φαλκιδεύσει τη λαϊκή ετυμηγορία, ένα δημοψήφισμα με αυτό το ερώτημα και τις γενικές του διευκρινίσεις, θα έδινε την απάντηση. Την ίδια απάντηση που δίνουν οι λαϊκές συγκεντρώσεις και οι δημοσκοπησεις. Βεβαίως, η πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού προσωπικού, σ' ολο το φάσμα, θα αναλωθεί σε τερτίπια διάσωσης του συστήματος κι επαναχειραγώγησης της κοινωνίας. Ας μην επικαλείται όμως κανείς το δήθεν «αδιέξοδο» των κοινωνικών αιτημάτων. Το πολιτικό προσωπικό καλείται σήμερα απ' τα πράγματα στην ιστορική ευθύνη να συμβάλλει στη δρομολόγηση των αναγκαίων δημοκρατικών εξελίξεων, κι οφείλει να ανταποκριθει σε πολιτειακό και κομματικό επίπεδο, δρομολογώντας τις αναγκαίες διαδικασίες. Ειδικότερα ο Γιώργος, ως πρωθυπουργός και βασικός υπεύθυνος των ως τώρα εξελίξεων, αλλά κι ως πρόεδρος της σφετερισμένης «δημοκρατικής παράταξης» δεν μπορεί να αποφύγει το ιστορικό ερώτημα. Θα συνεχίσει να εναντιώνεται στη λαϊκή βούληση και να προετοιμάζει τραγικές εξελίξεις ή θα αρθεί στο αναγκαίο ύψος των περιστάσεων ; Το ίδιο ισχύει και για όλο το πολιτικο φάσμα κατ' αναλογία, καθώς ισχύει και η υποσημείωση ότι το ρητορικό του ερωτήματος δεν του στερεί την ουσία.
Ποια όμως θα ήταν τα ειδικότερα κρίσιμα καθήκοντα μιας κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας ; Μια τέτοια κυβέρνηση ουσιαστικά έχει 3 δουλειές.
α) Επαναδιαπράγματευση του μνημονίου, οσον αφορά τους εκχωρητικούς αλλά και τους επαχθείς όρους. Παράλληλη επαναδιαπράγματευση του χρέους, αναζήτηση εναλλακτικών πηγών δανεισμού (μιας και τα καταφέραμε επι κεϋνσοσιαλισμού να ζούμε με δανεικά), ανακατανομή των βαρών αποπληρωμής μεταξύ εχόντων και μη, καθώς κι ελάχιστη διασφάλιση της επιβίωσης του κόσμου, στο πλαίσιο αναδιανεμητικής πολιτικής έκτακτης ανάγκης.
β) Αποκατάσταση της ψυχικής ενότητας και του αισθήματος ασφάλειας - δικαιοσύνης - αισιοδοξίας στην κοινωνία, παράλληλα με την δρομολόγηση του σχεδιασμού παραγωγικής ανασυγκρότησης, καθώς επίσης και αποφασιστικός ελεγχος κάθε παρασιτικής-συντεχνιακής απαίτησης και μεθόδευσης, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία.
γ) Προετοιμασία Συνταγματικής αναθεώρησης και νομοθεσίας που θα κατοχυρώνουν το αναγκαίο βάθαιμα της δημοκρατίας, κι οδήγηση σε εκλογές στον συντομότερο κατάλληλο χρονο.
Φυσικά όλα αυτά, απαιτούν τη διαρκή κοινωνική πίεση, αλλά και τη «βίαιη προσαρμογή» της αλλότριας κομματοκρατίας στις κοινωνικές ανάγκες. Αυτό, όμως έτσι κι αλλοιώς θα γίνει κάποια στιγμή, και καλό για τη χώρα είναι να γίνει οσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Δημήτρης Τζουβάνος - 2/6/11
(πρώτη δημοσίευση: www.antifono.gr 6 Ιουνίου 2011)
Κοινά τους χαρακτηριστικά:
ἡ προσπάθεια γιά μιά σύνθετη ματιά στά ἐνεστῶτα καί στά δέοντα, μακριά ἀπό τούς ἀπλουστευτικούς μανιχαϊσμούς,
ἡ βαθειά κριτική-ἀνατρεπτική τους ματιά στά στερεότυπα τῆς μεταπολίτευσης, ἀριστερά, κεντρῶα καί δεξιά,
ἡ ἄντληση τοῦ ὑλικοῦ τους, ὄχι ἀπό δυτικόφερτες κακοχωνεμένες χιλιομυρικασμένες , κεϋνσιανές, σταλινοτροτσκιστικές, νεοφιλελεύθερες και φιλελεύθερες κρατικιστικές καί ἀντικρατικιστικές συνταγές, ἀλλά ἀπό τήν προσπάθεια γιά τήν γόνιμη ἀναχώνευση τῆς Ἑλληνικῆς ἱστορίας καί τήν μή συμπλεγματική κριτική ἀξιοποίηση τῆς Δυτικῆς σκέψης καί ἐμπειρίας..
Αναδημοσίευση από τον "φυλλομάντη".
(Δημοσίευση: 8 Ιουλίου 2011) Άρθρο-παρέμβαση του Δημήτρη Τζουβάνου που ανιχνεύει τους όρους της (δύσκολης) διεξόδου από την κρίση. Καθιστά σαφές ότι η κρίση δεν είναι μόνο -ούτε ίσως κυρίως- οικονομική, αλλά ολική και το νήμα της αναγκαίας απάντησης πρέπει να αναζητηθεί στις πολιτικές τομές που υπερβαίνουν το πολιτικό σύστημα. Γράφηκε στις 2 Ιουνίου και πρωτοδημοσιεύτηκε στις 6 Ιουνίου στο Αντίφωνο (Γ.Φ.Φ.)
1. Η Κρίση και το κλειδί του Πολιτικού Συστήματος
Έχει πλέον κατανοηθεί αρκετα, παρά τα επι μακρόν συσκοτιστικά των media και των αναπτυξιολογούντων καθηγητών του «προοδευτικού» κατεστημένου, ότι η κρίση που βιώνουμε είναι μια πολύπλευρη συστημική κρίση με εθνικές και διεθνείς διαστάσεις, μια κρίση Οικονομική, Πολιτική και Πολιτισμική.
Αν και η Διεθνής διάσταση της κρίσης παραμένει συσκοτισμένη, η κοινωνία κατανοεί καλύτερα απ' τα κόμματα και τη διανόησή της, τις κύριες πλευρές της εθνικής κρίσης. Ετσι, διαθέτει ήδη ένα βασικό προσανατολισμό, στον οποίο είναι ολοφάνερα κι από καιρό, τόσο τα ριζοσπαστικά-αντισυστημικά στοιχεία, οσο και η ανεμπιστοσύνη στον κριτικό-αντισυστημικό λόγο. Φυσικά, ούτε έχει ούτε θα μπορούσε να έχει εκείνη την πληρότητα κατανόησης των πραγμάτων, που προϋποθέτει τη σχετικη επεξεργασία και παρέμβαση της διανόησης, ως ιδιαίτερου λειτουργικού οργάνου του κοινωνικού υποκειμένου. Ας σημειώσουμε εν παρόδω, ότι η υστέρηση της διανόησης έναντι της κοινωνίας, αποτελεί πάντοτε δείγμα κρίσης του συνολικού κυρίαρχου λόγου και προοίμιο ιδεολογικών και πολιτικών ανατροπών.
Συνοψίζοντας τα της κρίσης στο Εθνικο επίπεδο, είναι πλέον κοινός τόπος, ότι αυτή αποτελεί :
- Κρίση Οικονομική, που αφορα α) την Υπερχρέωση προς χάριν των πολιτικοοικονομικών πυλώνων και παρασίτων του καθεστώτος, ανεξάρτητα απ' το λεόντιο της μεταξύ τους διανομής. β) το Παραγωγικό και Καταναλωτικό Τίποτα στο οποίο έχει συρθεί η χώρα και η κοινωνια, τόσο για κερδοσκοπικούς οσο και στρατηγικά αλλοτριωτικούς σκοπούς, αλλά κι εξ ανικανότητας του πολιτικού της προσωπικού.
- Κρίση Πολιτισμική, δηλαδη κρίση Λόγου, Αξιών και Προτύπων. Χαρακτηριστικά εδώ παραδείγματα ο αντικοινωνικός «προοδευτισμός», ο αποστεωμένος παραδοσιοκάπηλος συντηρητισμός, ο βαρβαροχυδαίος ιστορικοϋλισμός, ο καταναλωτισμός, ο ατομισμός, ο εξοντωτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στους ανθρώπους, τα λοβοτομικά media, η αποπαίδευση της νεολαίας, ενα πλήθος στοιχείων κοινωνικής αποβλάκωσης κι αλλοτρίωσης, μια πολιτισμική πραγματικότητα που δεν έχει το θεό της.
- Κρίση Πολιτική, δηλαδη κρίση του Πολιτικου Συστήματος που διαχειρίζεται την κοινωνία, τη συναινεσή της και την περιθωριοποίηση-υποταγή της. Πρόκειται για τη φανερη πια σήψη όχι κάποιας κυβέρνησης, αλλά ολόκληρης της ψευτοδημοκρατίας που οδηγει την Χώρα, την Οικονομία, τον Πολιτισμό, τη Ζωή στο βάραθρο. Πρόκειται για πλήρη αδυναμια, του συστήματος αυτού, πέραν των ως τωρα ευθυνών του, να κάνει οποιοδήποτε βήμα διεξόδου, όσες θυσίες κι αν επιβάλλει στην κοινωνία.
- Η πολιτικη κρίση, περιλαμβάνει και το Αντι-συστημικό Τοπίο και Λόγο. Ο Δήθεν Αντίλογος, υποθηκευμένος σε φιλελεύθερα παραμύθια (όπως ο αντιδεξιός-κεϋνσιανός λόγος ή ο λόγος των «εναλλακτικών κινημάτων») ή σε νεκρά σοβιετικά στερεότυπα, αποτελεί μέρος του κατεδαφιστέου ιδεολογοπολιτικού Οικοδομήματος, αποτελεί οργανικό στοιχείο της συστημικής Παράγκας.
Μέσα απ' αυτά, η εθνικη κρίση σημαδεύει το τέλος της Μεταπολίτευσης, το τέλος του γνωστού προοδευτικού Λόγου, αλλά (όπως η αποφοίτηση στην τρίτη του λυκείου δεν αφορά μονο την τελευταία ταξη, αλλ' αφορά ολόκληρο το λύκειο) σημαδεύει το τέλος ολόκληρης της Πολιτικής Γεωγραφίας και του γνωστού κομματικού τοπίου. Η Δεξιά, το Κέντρο, η Αριστερά χάνουν πιά το νόημά τους, παρ' όλα τα παλιά τους στοιχεία που διατηρούν για ένα διάστημα. Ολο και περισσότερο πιέζονται για υπέρβαση του ιστορικού τους χαρακτήρα και για κοινωνικοποιησή τους (κοινωνικό ιδεολογοπολιτικό και σημειολογικό-ονοματολογικό επανακαθορισμό) επι ποινή ιστορικής εξαφανισής τους. Με ειδικούς όρους όμως πιέζεται το Κέντρο (Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά), ως βασικός διαχειριστής του Συστήματος. Το Κέντρο υποχρεώνεται να μετατρέψει τις εναλλαγές Νεοφιλελευθερισμού (επώδυνου ανατακτικού νοικοκυριού) - Κεϋνσιανισμού (εκμαυλιστικής χρεωστικής διανομής) σε «μίγματα», και τις δικομματικές συγκρούσεις σε ημι-συναινέσεις, είτε προς την αναπαραγωγή του συστήματος (= συνενοχή) ειτε προς υπέρβασή του (= διέξοδος), όπου και το μείζον επίδικο. Ιδιαίτερα η Κεντροαριστερά, που αποτελει την Αιχμή και τον ηγεμονικό παράγοντα του Πολιτικού Συστήματος, υποχρεώνεται ειτε σε αυτο-υπερβάσεις (κόντρα σε κάθε εσωτερικό καθεστωτικό στοιχειο, γκόλντεν μποϋ ή χρεωστικό-κεϋνσιανό «δικαιούχο») είτε σε καθεστωτικά κι αποκαλυπτικά «μίγματα σωτηρίας-εκχώρησης» τα οποία και ακριβώς υπονομεύουν την ηγεμονία της. Η ΚΑ ηγεσία θεωρει Σωτηρία την επανασταθεροποίηση του συστημικού δίπολου (την ανάκτηση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος = εναλλαγη ΚΔ - ΚΑ) με την ανατακτική μετάθεση των βαρών και των ημαρτημένων στην κοινωνία. Και η Εκχώρηση αφορά την Εθνικη Ανεξαρτησία και Πλούτο που εκχωρείται στους διεθνείς συστημικούς πόλους που αποτελούν και τα στηρίγματά της.
Μέσα απ' αυτά, το Τέλος Εποχής στη χώρα, συνοψίζεται στην Αμεση Αναγκη και Δυνατότητα για ένα Νέο Πολιτικό Σύστημα. Το ζητημακλειδι διεξόδου απ' την κρίση. Το ζήτημα αυτό, κατανοείται το τελευταίο διάστημα όλο και πιο καθαρά απ' την κοινωνία, ενώ τίθεται ειδικότερα ως ζήτημα :
α) Λαϊκής Κυριαρχίας, δηλ. κοινωνικής Απ-αλλοτρίωσης ολόκληρου του Πολιτικου Συστήματος
β) Στρατηγικής Σύγκρουσης με το συστημικό κομματικό Τοπίο και κυρίως με την Κεντροαριστερά, τις βασικές πολιτικές και τις εξαρτήσεις της, καθώς και τα διάφορα κεϋνσιαριστερά δεκανίκια της.
γ) Οικονομικής-Πολιτισμικής ανάταξης με ευθύνη της ίδιας της κοινωνίας ή για να επαναλάβουμε το Μίκη, ως ζήτημα Πατριωτικής Αναγέννησης.
2. Η Ελλάδα στην πρωτοπορία των αλλαγών διεθνώς
Μέσα απ' αυτά η ελληνική κρίση πλαϊ στη διεθνή υπογραμμίζει, με ορους πρωτοποριακούς παρά την ορισμένη ασάφεια και τις αντιφάσεις των προσανατολισμών, το τελος της Νεωτερικότητας, το τέλος της μηχανοϊστορικής εποχης, το τέλος του ανελεύθερου κι ασύνειδου ιστορικού Υποκειμένου. Η μεταβατική εποχή για ολόκληρο τον κόσμο, μια εποχή που άρχισε ηδη με την κατάρρευση της σοσιαλιστικής καρικατούρας το 90, και το ξήλωμα της νεοταξικής ηγεμονίας μολις σε 10-20 χρονια μετα, τίθεται πλέον με όρους θετικούς. Τίθεται ως Μετάβαση σε νέο κοινωνικο τοπίο. Μια μετάβαση μακρόχρονη και καθημερινή, δημοκρατική κι αγωνιστική, με μεταρρυθμιστικά σκαλιά κι αναγκαία κεφαλόσκαλα, παγκοσμιοποιημένη κι εθνική ταυτόχρονα σε βήματα σύνθετα και πρωτόγνωρα, μια μετάβαση της κατεδάφισης και της οικοδόμησης μαζι, μια μετάβαση παγκοινωνικά συνειδητή και πέραν του «κόμματος-κεφαλιού που χειραγωγεί τις οργισμένες κι ασύνειδες μάζες του στομαχιού».
Η διεθνής οικονομική κρίση, κρίση κερδοφορίας-υπερσυσώρευσης, υπογραμμίζει όχι μόνο τα οικονομικά αδιέξοδα του διεθνούς συστήματος, αλλά και τις πολιτικές του δυσκολίες να κοινωνικοποιεί τις ζημιές προκειμένου να συνεχίσει την κερδοφορία κι επιβίωσή του. Η μάχη που δίνει δεν είναι η μάχη υπερκερδών κι αεροκερδών, αυτή είναι μόνο μια περιφερειακή αρπαχτή. Η κύρια μάχη του είναι ουσιαστικά μάχη επιβίωσης με στρατηγικό αντίπαλο τη δημοκρατία, την χειραφέτηση δηλ. και την αντίσταση των κοινωνιών στη μεταφόρτωση των αδιεξόδων του, μια μεταφόρτωση που αποτελεί το οξυγόνο του.
Οι ΗΠΑ, καταχρεωμένες, σατισμένες, με ηττημένο το καουμποϋλίκι τους, ανήσυχες πάνω σ' ένα εκρηκτικό κοινωνικο υπόστρωμα που τις απειλεί στο ίδιο τους το εδαφος, αντιμετωπίζουν τη στενότητα πια των γνωστών ιμπεριαλιστικών διεξόδων στο παγκόσμιο τοπίο.
Οι αναδυόμενες δυνάμεις (BRIC) αμφισβήτησαν ηδη τον νεοταξικό μονόλογο, πιέζουν σε αναδιανομή του παγκόσμιου πλούτου και περισφίγγουν τη δυτική ευμάρεια κι ακυρώνοντας την εξαγορά των δυτικών πληβείων απ' τ' αφεντικά τους. Παράλληλα, εισάγουν στις χώρες τους, έστω κι άθελα, δημοκρατικές πιέσεις απέναντι στην ίδια τους την εσωτερική δυνάστευση.
Οι χώρες της περιφέρειας (βλ. αραβική εξέγερση) κάνουν ηδη τα δύσκολα βήματα που τους αντιστοιχούν, βήματα δημοκρατικά, κόντρα στον ιμπεριαλισμό και τους εγκαθέτους του, αλλά και σε σύνθετη διαπλοκή με τις εσωτερικές ιμπεριαλιστικές αντιφάσεις, είτε αυτό το κατανοούν οι μπαγιάτικοι «αντιιμπεριαλιστές», είτε όχι.
Στον ευρωνότο των pigs και της χρεωστικής εξαγοράς της κοινωνίας, οι ηγεσίες πασχίζουν να σώσουν το σύστημα με βίαιο νοικοκυριό , τα ρετιρέ και οι μικρομέτοχοι του φαύλου καθεστώτος αγωνίζονται να διατηρήσουν την «δικαιωματική» ευμάρεια και το κιτσαριό τους, και η κοινωνία αγανακτεί κι οργίζεται, μετράει και ζυγίζεται, ψάχνει ουσιαστικές διεξόδους με θυσίες ναι, αλλά όχι θυσίες χαράμι.
Στα κέντρα της ΕΕ, οι ηγεσίες προτάσσουν το ευρωμέλλον στο παγκόσμιο τοπίο και διαγκωνισμό, ως όρο για τη δική τους συστημική μα κι εθνική επιβίωση. Πιέζουν τον ευρωνότο για νοικοκυριό και χαϊρι, χωρίς να χαρίζουν εύκολα δανεικά και πανωτόκια, μα κι επιβάλλοντας (φυσιολογικά και με το αζημίωτο) κουμάντο κατοχικό, εκεί οπου το κουμάντο είναι ηδη σε χέρια αλλότρια μα κι ανίκανα. Στην αντιφατική αυτή φύση της ΕΕ είναι κρίσιμος ο ρόλος των ευρωπαϊκών λαών, που οφείλουν να δουν πέρα από προκρούστειες απλουστεύσεις, τον κοινό τόπο του αναγκαίου αντιιμπεριαλισμού με την συνειδητή κι υπεύθυνη μετοχή στις παγκόσμιες εξελίξεις, εξελίξεις που ορίζουν το μέλλον τους.
Δεν είναι ιστορικός θετικός μονόδρομος οι εξελίξεις αυτές, παρ' ότι τα πράγματα εκει τείνουν. Ο στριμωγμένος ιμπεριαλισμός, έχει πάντα τον καταστροφικό τυχοδιωκτισμό σαν άσσο στο μανίκι, πέρα απ' τη πολύμορφη λοβοτόμηση των κοινωνιών. Εδώ, η Ευρώπη των μεγάλων πολέμων και των δημοκρατικών βιωμάτων έχει καίριο ρόλο, ρόλο που θα γίνεται ολο και πιο κρίσιμος, οσο οι ευρωπαϊκοί λαοί τον κατανοούν και τον αναλαμβάνουν.
Δε φτάνουν έτσι οι κατάρες εδώ, ουτε τα ξόρκια στην ΕΟΚ, ούτε τα χιλιομασημένα αντιιμπεριαλιστικά, ουτε τα λεβέντικα εθνικοδιακονιάρικα. Η εθνική ανεξαρτησία δεν είναι πια το εθνικολιγαρχικό φαγοπότι, το δικαιωματικά ανενόχλητο απ' τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά η συνειδητή εθνική μετοχή στις εξελίξεις και το χαρακτήρα της παγκοσμιότητας. Και η μετοχή αυτή σημαίνει εθνικό δημοκρατικό κουμάντο κι ευθύνη στα εγχώρια, μα και δυναμική παρέμβαση στα διεθνή, κατά δύναμη, στην ίδια δημοκρατική κατεύθυνση.
Στην Ελλάδα, οι σωρευμένες περιπέτειες δεκαετιών, μα και η εθνική - οικουμενική κληρονομιά αιώνων, το βάθος της κρίσης μα κι ο λόγος των μεγάλων ποιητών της, δίνουν προβάδισμα για το μεγάλο βήμα της δημοκρατικής υπέρβασης του πολιτικού συστήματος. Οι ίδιοι οι δισταγμοί της ελληνικής κοινωνίας για το βήμα αυτό, δεν αφορούν τον καναπέ. Η Ελλάδα δεν κοιμάται, η Ελλάδα έχει αγώνες και θύματα ως πρόσφατα, η Ελλάδα βράζει, αλλά και ψάχνει αξιόπιστες διεξόδους πέρα απ' την απλή διαμαρτυρία ή τη «μαζικοποίηση» των πεθαμένων κομματικών προτάσεων. Η Ελλάδα είναι μπροστά στο στοίχημα μιας διεξόδου παραδειγματικής σε διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για ενα στοίχημα που έχει τους ορους του, εθνικούς κι ευρωπαϊκούς.
Αναφορικά με τους ευρωπαϊκούς όρους, η χώρα έχει προοπτικές διεξόδου, όσο :
α) κατανοεί τα διεθνή πράγματα και μετέχει στον ευρωπαϊκό δρόμο.
β) αγωνίζεται εσωτερικά στην ΕΕ για Δημοκρατία και Παραγωγική-Βιοτική αναδιανομή.
γ) μετέχει στο παγκόσμιο μεταβατικο τοπίο ως πολιτισμικός-πολιτικός φανός κι ως παραγωγικός-βιοτικός συμμέτοχος κι όχι ως συνδικαλισμένο γκαρσόνι με επιδοτούμενα τσολιαδάκια.
Αυτά βεβαια προϋποθέτουν το τέλος της (κεντρο)αριστερής και της προόδου, αλλ' αυτό ηδη προχωρεί για όποιον βλέπει. Το ζήτημα είναι να σωθούν οι άνθρωποι της θνήσκουσας αριστεράς, κι αυτό απαιτεί, κατά βάση, δημοκρατική ευηκοϊα πέραν των βεβαιοτήτων και των νεκρών συνταγών, ειτε σταλινικής ειτε τροτσκιστικής έμπνευσης, σε διάφορες παραλλαγές. Οι πρώτες είναι αυτές που επιθυμούν αποκοπή της χώρας στο όνομα της «ανεξαρτησίας» και δια της κρίσης-εξέγερσης εγκατάσταση του «σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα» κατά τα γνωστά, κι εν αναμονή άλλων ανάλογων «σοσιαλισμών» στην Ευρώπη. Οι δεύτερες είναι αυτές που επιθυμούν «διαρκή εξέγερση κι εξαγωγή της στο διεθνή χώρο» εως την εγκατάσταση του «παγκόσμιου σοσιαλισμού». Και οι δυο ξεχνούν πως ακόμα κι αν αυτά ειχαν κάποιο ρεαλισμό, θα αποτελούσαν δρόμους που η κοινωνία δεν αποδέχεται και θα αφορούσαν καθεστώτα που η κοινωνία θα ανέτρεπε με αίμα, επαναθέτοντας το σημερινό δημοκρατικό αίτημα στο επίκεντρο.
3. Εδώ και Τώρα Βαθειά Δημοκρατία
Οποιες κι αν είναι οι όψεις και οι αιτίες της κρίσης, απ' την άποψη της Διεξόδου η απαιτούμενη απόκριση είναι πάντα Πολιτική-θεσμική. Κι αυτό ασχετα απ' την ανάγκη ενός προηγούμενου ανθρώπινου ιδεολογοπολιτικού προσανατολισμού της κοινωνίας. Είναι η θέσμιση, δηλ. η πειθαναγκαστική σύγκλιση των κοινωνικών πρακτικών, αυτή που αξιοποιεί την κινούσα ιδεολογία και που σαρκώνει επί γης τα όνειρα. Είναι αυτή που επωμίζεται στη συνέχεια την αναβάθμιση κι αναπαραγωγή του κοινού λόγου, και την δι αυτού αναβάθμιση των κοινωνικών πρακτικών.
Αν η ανάγκη και η εφικτότητα ενός Νεου Πολιτικού Συστήματος είναι επίκαιρη, η πραγματωσή του αφορά το συνδυασμό δυο πραγμάτων. Το πρώτο είναι το περιεχόμενό του, ετσι ώστε να αποτελεί ουσιαστική υπέρβαση του σάπιου σημερινου και να μπορεί να στηρίξει την περαιτέρω αναβάθμισή του. Το δεύτερο είναι η κοινωνική του φύση ετσι όπως μπορεί να πιστοποιηθεί όχι απλώς στην κοινωνική του αποδοχή, αλλά στην πλατειά κοινωνική του στήριξη και συμμετοχή.
Σχετικά με το περιεχόμενο του αναγκαίου πολιτικου συστήματος υπάρχουν δυο αγκυλώσεις που πρέπει να ξεπεραστούν. Η μια αφορά την συρρικνωμένη κατανόησή του ως κυβερνητικής αλλαγής, οριακών θεσμικών βελτιώσεων κτλ., που ωστόσο δεν θίγουν το κρίσιμο ζήτημα του χαρακτήρα της εξουσίας. Η άλλη θεωρεί ότι το ζητημα της εξουσίας, κατά τις στρατηγικές της αριστεράς, συναρτάται με τη βίαιη μειοψηφική κατάληψη και διατήρησή της καθως και με την κρατικοποίηση της παραγωγικής υποδομής κατά τα γνωστά. Και οι δυο παρακάμπτουν «απ' τα δεξιά ή τα αριστερά» το ζήτημα του κοινωνικού αυτεξούσιου, παραπέμποντάς το στις καλένδες. Και οι δυο επικαλούνται την κοινωνική ανωριμότητα, η πρώτη αρκούμενη σε οριακή αναδιαπραγμάτευση με την αλλότρια εξουσία και η άλλη αναμένοντας την κοινωνική ωρίμαση για την αποδοχή της μειοψηφικής στρατηγικής της. Στην πραγματικότητα το αίτημα αλλαγής του πολιτικού συστήματος είναι κοινωνικά υπερώριμο, άσχετα απ' τις επι μέρους ελλείψεις, ενώ η ωρίμασή για κάποια εκδοχή της «δικτατορίας του προλεταριάτου» δεν θα γινει ποτέ, ευτυχώς. Μάλιστα, ακριβώς η ωριμότητα αυτή είναι που κρατά επιφυλακτική την κοινωνία και συγκρατεί την κινητοποίησή της, οσο της προτείνονται ως λύσεις οι «δεξιές» ή «αριστερές» καρικατούρες της δημοκρατίας. Γιατι το ουσιαστικό περιεχόμενο του νεου Πολιτικου Συστήματος αφορά ένα αποφασιστικό δημοκρατικό βήμα, το οποίο εκ των πραγμάτων διαθέτει επίσης παγκοινωνική σχεδόν στήριξη, ως βοούν δρομοι και πλατείες, παρά τις πολύμορφες προσπάθειες αποπροσανατολισμού. Κι αυτό ακριβώς είναι που μπορεί να προσανατολίσει το κίνημα διαμαρτυρίας, να το επεκτείνει - ενοποιήσει, και να το αναβαθμισει πολιτικα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ακριβώς η επικέντρωση στο Δημοκρατικό αίτημα, στο αίτημα για μια δημοκρατία επικίνδυνη για το καθεστώς κι ελευθερωτική για την κοινωνία.
Η σημαντικότερη τροχοπέδη εδώ, πέραν της κεντρώας εξουσίας αφορα την αριστερά. Υπάρχει εκεί η αυταπάτη ότι η δημοκρατία, εστω κι αν βαθύνει αποφασιστικα, δεν είναι βιώσιμη στο παγκόσμιο εχθρικό περιβάλλον, αλλ' ούτε επαρκής για την κοινωνική ελευθέρωση. Ξεχνούν όσοι παπαγαλίζουν τα σκουριασμένα αυτά, ότι το διεθνές περιβάλλον είναι δυναμικό, κι ότι η κυριαρχία του κεφαλαίου σ' αυτό, απειλείται ακριβώς απ' την αλυσίδα των δημοκρατικών αλλαγών που, εστω με επι μέρους παλινδρομήσεις, θα αποτελέσει το δρόμο της κοινωνικής ελευθέρωσης. Ξεχνούν ακόμα ότι το θέμα δεν αφορά «εκτιμήσεις των πραγμάτων» αλλά το «βλέπω-θέλω» των ανθρώπων, δηλ. ιδεολογικά προτάγματα. Αν η θεωρία τους (καρικατούρα των κλασικών) βλέπει αλλοιώς τα πράγματα, καιρός να αλλάξουν θεωρία, έστω ξαναμελετώντας. Κι αν η μηχανιστική-ανυποκειμενική ιδεολογία τους τούς εμποδίζει σ' αυτό, καιρός ν' αλλάξουν ιδεολογία επι το ανθρωπινότερο.
Ποιό είναι όμως το αποφασιστικό δημοκρατικό βημα, επαρκές και ταυτόχρονα με παγκοινωνική στηρικτική βάση ;
Γεννιούνται εδώ ζητήματα θεωρίας και τυπολόγησης, τα οποία δεν θα απασχολήσουν το αρθρο αυτό, παρά σε γενικές γραμμές. Υπάρχει κατ' αρχήν η αποψη ότι η Δημοκρατία είναι μία και μόνη, αρθρωμένη σε καθορισμένους θεσμούς. Δεν θα συμφωνήσω σ' αυτό, παρ' ότι η σχετική τυπολογική-ιστορική θεωρία προσφέρει πολύτιμα στοιχεία στην κοινωνική ελευθέρωση (ας αναφέρουμε εδώ, πέρα από διαφωνίες, ότι η ελληνικη διανόηση πρωτοπορεί σχετικά διεθνώς, με υπ' όψη πχ. την εργασία του Κοντογιωργη). Η δημοκρατία, ως έκφραση του αυτεξούσιου, υπόκειται όχι μόνον σε παραλλαγές που συνδέονται με πολιτισμικά κι άλλα συγκυριακά δεδομένα, αλλά και σε διαβάθμιση του ίδιου του «αυτεξούσιου» σε σχέση με την προϊούσα δυναμική του. Για να το θέσω αλλοιώς, η Δημοκρατία δεν τυπολογείται ως «πραγματική» ή μη, παρά ως επαρκής για την εκάστοτε εσωτερική μετεξέλιξή της. Αφορά όχι ένα πολιτικό καθεστώς (παρά σε ευρύτατη τυπολόγηση), αλλά μια κοινωνική ανέλιξη στο πολιτικό πεδίο, νοηματοδοτούμενη ετσι ως δυναμική έννοια. Ασφαλώς σ' αυτή ενσωματώνονται τα ιστορικά πολιτικά κατακτήματα της κοινωνίας, οσο και τα στοιχεία που ωριμάζουν προς κατάκτηση στη συγκυρία. Το κρίσιμο ωστόσο ζήτημα είναι πέραν της θεωρητικής τυπολόγησης. Αφορά το βάθος του δημοκρατικού βήματος, ώστε να αποτελεί πράγματι κεφαλόσκαλο στην κοινωνική πορεία. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται, δεν είναι «η» δημοκρατία ή η «real democracy» ή η γνωστή «πραγματική αλλαγή» του ΚΚΕ, ή η «αληθής τοιαύτη», για να θυμηθούμε το γερο-ΓΠ, και το τι ακολούθησε ως το σήμερα του εγγονού του. Αυτό που χρειάζεται είναι το αναγκαίο επαρκές βάθαιμα της Δημοκρατίας, ή συνθηματολογικά το «Εδώ και Τώρα Βαθειά Δημοκρατία». Στο ζήτημα αυτό θα κριθεί άλλωστε, η κοινωνική απάντηση στο «βαθύ κράτος» του καθεστώτος ή ο εκφυλισμός της κοινωνικής κινητοποίησης στη μία ή την άλλη κατεύθυνση, και η ακόλουθη καθεστωτική επανασταθεροποίηση.
4. Κρίσιμα στοιχεία του Δημοκρατικού βήματος
Κάποια στιγμή, τα κόμματα, στη σημερινή τουλάχιστον μορφή και πολιτειακό τους ρόλο, θα εκλείψουν. Η δημοκρατία δεν θα τα χρειάζεται πιά, ενόσω η άμεση δημοκρατία θα αποκτήσει όχι μόνο τις τεχνικές της προϋποθέσεις (τεχνολογικές, αλλά κι άλλες που αφορούν την κατάλληλη άρθρωση των πολιτικών επιδίκων) αλλά και τις πολιτικές της προϋποθέσεις. Σήμερα ωστόσο, ο πολυκομματισμός αποτελεί αναγκαιότητα μιας δημοκρατικης πολιτείας, ιδιαίτερα στα δεδομένα έντονων ενδοκοινωνικών συγκρούσεων σε διεθνές επίπεδο, το οποίο άλλωστε θα αποτελεί και το πραγματικό πλαίσιο ζωής για πολλά χρόνια. Το ζήτημα λοιπον τίθεται στα δεδομένα της ανάγκης του δημοκρατικού πολυκομματισμού, φυσικά με όρους που αλλάζουν το τοπίο της κομματοκρατίας.
Εδώ, τα κρίσιμα στοιχεία είναι δύο, κι αφορούν την ανάταξη της στρεβλής κοινωνικής εκπροσώπησης την οποία εξυπηρετει το κομματοκρατικό καθεστώς. Το πρώτο αφορά την εισαγωγή γενικών εκπροσωπευτικών θεσμών που δεσμεύουν τους εκπροσώπους σε ρόλους εντολοδόχων της εντέλλουσας κοινωνίας και τους αποσυνδέουν από εξωθεν της κοινωνίας εντολές. Το δεύτερο αφορά ειδικότερα την κοινωνικοποίηση-εκδημοκρατισμό των κομμάτων, ώστε να αποδοθούν στην εξουσία της λαϊκής βάσης τους και να αποσυνδεθούν απ' τα εγχώρια και διεθνή εξωθεσμικά κέντρα.
Τέτοιου ειδους μέτρα είναι ο πλήρης διαχωρισμός νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, ο περιορισμός της θητείας και η κατάργηση του πολιτικού επαγγελματισμού των βουλευτών, η θέσμιση της ανακλητότητας, η θέσμιση της κληρωτής εκπροσώπησης σε ορισμένο βαθμό, η ενίσχυση των δημοψηφισματικών κι αμεσοσυμμετοχικών θεσμών, η άρση των προκλητικών μισθολογικών προνομίων και της ειδικής δικαστικής προστασίας κτλ. Επίσης ειδικότερη εκλογική (συνταγματικη και κοινη) νομοθεσία, που να παγιώνει την εκλογική περίοδο, να συνδυάζει την εθνική και περιφερειακή εκπροσώπηση, να ενισχύει τη λαϊκή έκφραση και βούληση, να ενισχύει την εκλογική συμμετοχή και την πίεση της λευκής ψήφου κτλ. Ακόμα, στο κομματικό επίπεδο αναγκαιεί η αναβάθμισή τους ως πολιτειακών θεσμών, η αποφασιστικη επέμβαση για την αποκατάσταση της εσωτερικής δημοκρατίας με κατάλληλους κι απλούς θεσμούς, ο δημοκρατική εκπροσώπηση της κομματικής βάσης στις κομματικές αποφάσεις και την πολιτειακή τους έκφραση (οι διορισμένες ή αυτόβουλες ιδεολογοπολιτικές και εξειδικευμένες ομάδες γνώμης, προσανατολισμού κτλ. μπορούν να λειτουργούν παράλληλα-υποστηρικτικά με την εκπροσωπευτική-αποφασιστική πυραμίδα, χωρις να παραβιάζουν την εσωκομματική δημοκρατία με διοικητικές παρεμβάσεις ή με εξωτερικές δράσεις «αντιποίησης αρχής»), η μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης, ο δημόσιος έλεγχος των ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων και των κομματικών δαπανών κτλ, κι ακόμα στους σημερινούς όρους απαξίωσης του πολιτικού προσωπικού (δικαίως ή αδίκως) επιβάλλεται συμπληρωματικά και μεταβατικά η εκτεταμένη εκκαθάριση του τοπίου με αποφασιστικά πολιτικά μέτρα.
Μια σειρά βασικά δημοκρατικά ανατακτικά μετρα αναγκαιούν, επίσης, σε συνταγματικό ή κοινό νομοθετικό επίπεδο. Τέτοια είναι η αναβάθμιση της επροσωπευτικότητας και του ρυθμιστικού ρόλου του Προέδρου, η αναβάθμιση του νομοθετικού κι ελεγκτικού ρόλου της βουλής, ο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας των μεγάλων δημόσιων χρηματοδοτήσεων, η ενίσχυση του δημοκρατικού αναπτυξιακού προγραμματισμού, η αποκατάσταση της εθνικής-οικουμενικής παιδείας ως πυλώνα της κοινωνίας, η αποφασιστική ένταξη των MME στις ανάγκες ενημέρωσης παράλληλα με την ελευθερία του τύπου, η εισαγωγή θεσμών βασικής κοινωνικής ενημέρωσης περί την οικονομία και τα δημοσιονομικά κτλ.
Οι λεπτομέρειες για τα παραπάνω, αφορούν ειδικότερες επεξεργασίες, ενω οι απαιτούμενες βασικές πολιτειακές κι εκλογοθεσμικές αλλαγές απαιτούν έγκαιρη δημόσια επεξεργασία κι ανάλογες καταθέσεις. Σε ορισμένη συμβολή στις καταθέσεις αυτές ελπίζει και ο γράφων, κατά τις δυνάμεις του, προσεχώς. Ετσι εδώ δεν θα σταθούμε σε ειδικότερες σχετικές λεπτομέρειες. Θα σταθούμε όμως στη σχέση του αναγκαίου αυτού δημοκρατικου βήματος με το σημερινό πολιτικό σύστημα.
Η αφετηρία είναι πάντοτε, ότι το πολιτικο αυτό σύστημα πρέπει να αλλάξει βαθειά. Η σχέση του με το σημερινό σύστημα είναι βαθειά αντιθετική. Ταυτόχρονα όμως, τόσο η ανάγκη εθνικής ενότητας σε κρίσιμους καιρούς, οσο και η δημοκρατική τομή μέσα στην εθνικη συνέχεια, επιβάλλουν κάθε προσπάθεια συνενόησης. Συνενόησης περι την κοινωνικοποίηση της εξουσίας. Κάθε άλλη στόχευση, έστω κι αν άμεσα καταφέρει να πετύχει την κοινωνική φίμωση, θα προετοιμάζει την επανάθεση του κοινωνικού αιτήματος με πλέον τραγικούς όρους.
5. Μεταβατική Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας
Η διαδικαστική μορφή της αναγκαίας μεταπολίτευσης δεν είναι μία. Σε κάθε περίπτωση όμως θα αφορά την κοινωνικοποίηση της εξουσίας στο πλαίσιο μιας Βαθειάς Δημοκρατίας. Κι επίσης θα αφορά την αφαίρεση κάθε αντίθετης πρωτοβουλίας και δυνατότητας απ' το κυβερνητικό κόμμα, είτε διατηρήσει είτε όχι κυβερνητικές ευθύνες. Φυσικά, η καλύτερη λύση για τον τόπο είναι μια μεταβατική κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, με τη συμμετοχή ολων των πολιτικών δυνάμεων, ιδίως στην προοπτική δύσκολου εθνικού παζαριού και κινδύνων. Μια κυβέρνηση όμως, υπο κοινωνική επιτήρηση και υπο προσανατολισμένη πίεση, καθώς και με αποφασιστική την παρουσία εκείνων των ανεξάρτητων προσώπων που μπορούν αξιόπιστα να εκφράσουν την αναγκαία μεταπολίτευση.
Δεν πρόκειται για μια κυβέρνηση στα μέτρα του συστήματος. Η σημερινή βουλή, έχει χάσει τη λαϊκή εμπιστοσύνη, οσα δικολαβίστικα κι αν επικαλούνται οι βουλευτές. Ούτε η εντός του πολιτειακού συστήματος αγωνιστικότητα ορισμένων τούς απαλλάσει απ' την άτυπη αυτή παλλαϊκή ανάκλησή τους ως λαϊκών εκπροσώπων. Ομοίως και η άκρως μειοψηφική κυβέρνηση, δεν έχει καμμία ουσιαστική νομιμοποίηση, όπως κι οποιαδήποτε άλλη προκύψει από σχετικά μαγειρέματα ή ακόμα κι από εκλογές, με τις οποίες ο ΓΠ ελπίζει ότι θα παγιδεύσει τη ΝΔ σε συνευθύνη περι την πορεία της χώρας προς το βάραθρο (ας σημειωθεί εδώ ότι η άρνηση Σαμαρά για συναίνεση, συνδέεται πάντα με τη λαϊκη πίεση). Η μόνη κυβέρνηση που εκφράζει σήμερα την κοινωνία είναι αυτή που θα δρομολογήσει Εδώ και Τώρα τη Βαθειά Δημοκρατία, τη μόνη που μπορει να εξασφαλίσει κοινωνική συναίνεση στην ανατακτική πορεία της χώρας. Κι αν ένα δημοψήφισμα περι μνημονίου κτλ. κινδυνεύει μέσω εκβιαστικών ερωτημάτων ή απλουστεύσεων να φαλκιδεύσει τη λαϊκή ετυμηγορία, ένα δημοψήφισμα με αυτό το ερώτημα και τις γενικές του διευκρινίσεις, θα έδινε την απάντηση. Την ίδια απάντηση που δίνουν οι λαϊκές συγκεντρώσεις και οι δημοσκοπησεις. Βεβαίως, η πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού προσωπικού, σ' ολο το φάσμα, θα αναλωθεί σε τερτίπια διάσωσης του συστήματος κι επαναχειραγώγησης της κοινωνίας. Ας μην επικαλείται όμως κανείς το δήθεν «αδιέξοδο» των κοινωνικών αιτημάτων. Το πολιτικό προσωπικό καλείται σήμερα απ' τα πράγματα στην ιστορική ευθύνη να συμβάλλει στη δρομολόγηση των αναγκαίων δημοκρατικών εξελίξεων, κι οφείλει να ανταποκριθει σε πολιτειακό και κομματικό επίπεδο, δρομολογώντας τις αναγκαίες διαδικασίες. Ειδικότερα ο Γιώργος, ως πρωθυπουργός και βασικός υπεύθυνος των ως τώρα εξελίξεων, αλλά κι ως πρόεδρος της σφετερισμένης «δημοκρατικής παράταξης» δεν μπορεί να αποφύγει το ιστορικό ερώτημα. Θα συνεχίσει να εναντιώνεται στη λαϊκή βούληση και να προετοιμάζει τραγικές εξελίξεις ή θα αρθεί στο αναγκαίο ύψος των περιστάσεων ; Το ίδιο ισχύει και για όλο το πολιτικο φάσμα κατ' αναλογία, καθώς ισχύει και η υποσημείωση ότι το ρητορικό του ερωτήματος δεν του στερεί την ουσία.
Ποια όμως θα ήταν τα ειδικότερα κρίσιμα καθήκοντα μιας κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας ; Μια τέτοια κυβέρνηση ουσιαστικά έχει 3 δουλειές.
α) Επαναδιαπράγματευση του μνημονίου, οσον αφορά τους εκχωρητικούς αλλά και τους επαχθείς όρους. Παράλληλη επαναδιαπράγματευση του χρέους, αναζήτηση εναλλακτικών πηγών δανεισμού (μιας και τα καταφέραμε επι κεϋνσοσιαλισμού να ζούμε με δανεικά), ανακατανομή των βαρών αποπληρωμής μεταξύ εχόντων και μη, καθώς κι ελάχιστη διασφάλιση της επιβίωσης του κόσμου, στο πλαίσιο αναδιανεμητικής πολιτικής έκτακτης ανάγκης.
β) Αποκατάσταση της ψυχικής ενότητας και του αισθήματος ασφάλειας - δικαιοσύνης - αισιοδοξίας στην κοινωνία, παράλληλα με την δρομολόγηση του σχεδιασμού παραγωγικής ανασυγκρότησης, καθώς επίσης και αποφασιστικός ελεγχος κάθε παρασιτικής-συντεχνιακής απαίτησης και μεθόδευσης, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία.
γ) Προετοιμασία Συνταγματικής αναθεώρησης και νομοθεσίας που θα κατοχυρώνουν το αναγκαίο βάθαιμα της δημοκρατίας, κι οδήγηση σε εκλογές στον συντομότερο κατάλληλο χρονο.
Φυσικά όλα αυτά, απαιτούν τη διαρκή κοινωνική πίεση, αλλά και τη «βίαιη προσαρμογή» της αλλότριας κομματοκρατίας στις κοινωνικές ανάγκες. Αυτό, όμως έτσι κι αλλοιώς θα γίνει κάποια στιγμή, και καλό για τη χώρα είναι να γίνει οσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Δημήτρης Τζουβάνος - 2/6/11
(πρώτη δημοσίευση: www.antifono.gr 6 Ιουνίου 2011)
1 σχόλιο:
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ,ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΠΟΥ ΟΛΟΙ ΨΑΧΝΟΜΑΣΤΕ,ΔΕΝ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΠΙΟ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΗ-ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ.ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΕΤΟΙΑ ΑΡΘΡΑ .ΜΕΧΡΙ ΤΟΤΕ ΟΜΩΣ,ΑΣ ΤΟΥ ΔΩΣΟΥΜΕ ΤΗ ΔΕΟΥΣΑ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ...
Δημοσίευση σχολίου